Alle (food)bloggers onder ons herkennen het probleem vast wel. In de winter heb je ongeveer tussen 11:00 en 14:00 de tijd om je foto te maken. Alles ervoor en erna en het is te donker, grauw en grijs. Soms heb je pech en lukt het de hele dag niet omdat het veel te bewolkt en regenachtig is.
Fotograferen met (flits)lampen
Ik begin alvast met een uitgrebreid filmpje dat ik heb gemaakt over dit onderwerp voordat ik er verder over praat. In dit filmpje vertel ik ook alles dat in dit artikel besproken wordt.
Ik werd er enorm gestresst van omdat ik ook nog eens een kantoorbaan heb en ik sowieso alleen in mijn lunchpauze en weekenden kon fotograferen. Het kwam er uiteindelijk op neer dat ik 2 weken niets heb kunnen fotograferen door het weer en mijn slechte planning en toen hakte ik de knoop door. Ik zou gaan werken met lampen, en enkel nog met lampen. Ik zou helemaal niets meer fotograferen in daglicht puur om mezelf te dwingen veel te oefenen en niet terug te vallen op dat dat ik al kende.
Mijn keuze voor lamp is gevallen op deze Bresser set. Dit zijn 2 flitslampen en dat het er 2 zijn is super fijn want zoals je straks kunt zien zijn er situaties waarin 2 lampen heel handig is. Naast deze lampen heb ik ook een grote diffuser gekocht want zoals je hierboven kon zien: hoe groter de diffuser hoe meer diffuus het licht.
De reden dat ik voor een flitslamp heb gekozen is omdat deze heel krachtig zijn en je je camera zo kan instellen dat je alle omgevingslicht blokkeert. Dan maakt het dus niet uit als er ergens nog een lamp aanstaat of als er wel nog wat daglicht hebt. Waarom is dat fijn? Omdat je dan eigenlijk altijd hetzelfde resultaat hebt en je niet afhankelijk bent of beperkt wordt door omgevingslicht.
Omgevingslicht blokkeren
Om omgevingslicht te blokkeren stel je je camera zo in dat wanneer je in daglicht een foto maakt, deze pikzwart is. Hoe deze instelling precies is, is afhankelijk van hoeveel (dag)licht er op dat moment is. Je kunt op een lichte dag je gordijnen dichtdoen om het blokkeren van licht wat makkelijker te maken.
Wel moet je opletten met je sluitertijd. Je kunt met flitslamp namelijk niet sneller dan 1/200 (de precieze snelheid is een beetje afhankelijk van je camera, maar mijn camera is beperkt tot 1/200). Waarom is dat?
Dat komt door de flitssynchronisatie tijd van je camera. Je camera werkt namelijk (in de meeste gevallen) met twee sluitergordijnen. Wanneer je een foto maakt gaat het eerste gordijn open zodat je sensor belicht wordt. Zodra je sensor lang genoeg (zoals je ingesteld hebt bij de sluitersnelheid) belicht is sluit het twee gordijn.
Heb je een korte sluitertijd ingesteld, dan gaat het tweede gordijn al weer dicht terwijl het eerste gordijn nog open aan het gaan is. Er beweegt zich dus eigenlijk een opening over de sensor waardoor de sensor belicht wordt. Wanneer je flitst met een snelle sluitertijd wordt dus alleen het strookje belicht wat op dat moment open is. Het resultaat is een zwart vlak in je foto, het zwarte gordijn.
Om een zwarte foto te krijgen stel ik mijn sluitertijd meestal in op 1/200, ISO 100 en diafragma rond de 8 en dan maak ik een testshot.
Denk je nou, verdorie ik wil een snellere sluitertijd om pourshots te doen of om poedersuiker te strooien. Dan heb ik goed nieuws! Wanneer je met flitslicht werkt is sluitertijd eigenlijk niet belangrijk meer, het moment van belichting (en dus het resultaat: de foto) wordt bepaald door je flits en die is super snel. Of je sluitertijd nou 1/50 of 1/20 is, dat maakt niet uit want de flits blijft heel snel! Je kunt dus een enorm scherpe pourshot maken met bijvoorbeeld 1/50. Je kunt je sluitertijd nu puur gebruiken om de belichting van je foto in te stellen.
Nadat je je omgevingslicht hebt geblokkeerd moet je niet meer aan de instellingen van je camera komen. Als je dat wel doet herintroduceer je omgevingslicht. Niet dramatisch maar je zult merken dat het dan lastiger is om ’s avonds goed belichte foto’s te maken vergeleken met overdag. Je kunt beter je lampen aanpassen en op deze manier een goed belichte foto te maken.
Positie van je lampen
Oke, dat zijn de instellingen van je camera. Vervolgens kan je nog spelen met de positie van je lamp(en). De regel is dat hoe dichter de lamp op je onderwerp staat, hoe korter de schaduw is. Wel is je foto dan meer belicht en zijn de schaduwen dan harder omdat de lichtbron dichterbij is. Hoe verder je lamp van het onderwerp staat, hoe langer de schaduw is. Je foto wordt dan ook donkerder omdat de lichtbron verder weg staat. Maar dan kan je de intensiteit van je lamp aanpassen.
Positie van de diffuser
Deze bovenstaande foto’s zijn gemaakt zonder diffuser, dus puur alleen de flits, om direct zonlicht na te bootsen. Bij deze lampenset zitten softboxen. Een box met diffuser die je aan de lamp kan klikken waardoor je, het woord zegt het al, diffuus licht hebt. Vergeet niet dat enkel omdat deze erbij zitten, je niet ook kan spelen met direct licht. Verder, hoe groter de diffusser hoe meer diffuus het licht is. Die grootte is relatief ten opzichte van je onderwerp. Wil jij een grotere setup fotograferen, dan zal je niet voldoende hebben aan de meegeleverde softboxen. Wil je een enkel bord fotograferen, dan is de meegeleverde softbox wel weer voldoende voor een zachte diffuse look.
Ook een diffuser en de positie hiervan heeft invloed om de kwaliteit van het licht. Hoe meer ruimte er zit tussen het licht en de diffuser, hoe zachter het licht wordt. Een voorbeeld.
De eerste foto van de uien is puur alleen met de flitslamp, om direct licht na te bootsen. De tweede foto heb ik met de flitslamp met softbox gemaakt. Deze heeft nog steeds een duidelijke schaduw omdat de diffuser vlak na de lamp zit. De laatste heb ik met flitslamp gemaakt maar heb ik een losse diffuser vlak voor de uien gehouden. Er zit nu veel afstand tussen de lamp en de diffuser waardoor het licht nog veel meer diffuus is. Dit is ook een reden waarom ik nog een losse diffuser erbij heb gekocht.
Een andere reden voor een losse diffuser is omdat je deze kan gebruiken om de schaduwen wat in te vullen. Zo vond ik de schaduwen in deze foto erg donker waardoor de hele foto te donker werd en heb ik links een witte diffuser neergezet. Deze weerkaatst licht waardoor de schaduwen wat ingevuld worden.
Vind je juist de schaduw te zacht en wil je deze iets meer benadrukken, zet dan een zwarte diffuser aan de andere kant van het licht. Deze neemt het licht juist meer op en versterkt de schaduw.
Op een andere manier schaduw invullen
Bij een diffuser ben je natuurlijk beperkt van dat effect en heb je totaal geen invloed op hoeveel je schaduw wordt ingevuld. Wat je ook kunt doen is wat ik in onderstaande foto heb gedaan. Aan de bovenkant heb ik mijn lamp met softbox staan (je kunt zien dat de schaduw redelijk kort is, dus de lamp stond dichtbij) en aan de onderkant had ik mijn flitslamp staan, maar deze had ik weggericht van mijn setup naar mijn witte muur. Het licht kaatst dus tegen de muur aan en weerkaatst heel diffuus en zacht terug naar mijn setup. Precies genoeg om de schaduw in te vullen zonder dat de lichtbron te aanwezig is. Je wil natuurlijk absoluut niet 2 prominente lichtbronnen in 1 foto met schaduwen die alle kanten op gaan. Let er wel op dat hetgeen waar de flits vanaf kaatst wit is, want in het licht dat weerkaatst wordt wordt ook kleur meegenomen. Heb jij een gele muur, dan kan het licht een behoorlijke gele gloed krijgen en dat is vervelend om weg te krijgen in je nabewerking.
Oefenen oefenen oefenen
Ik hoor de vraag al een beetje ontstaan, hoe moet ik die lampen dan neerzetten? Ik kan je helaas niet 1 antwoord heben omdat de setup afhankelijk is van hoe je wil dat je foto eruit komt te zien. Wil je korte schaduw, lange schaduw, harde schaduw of zachte schaduw? Misschien ben je wel fan van backlight, dan heeft je lamp aan de zijkant zetten weinig zin. Ik adviseer je dan ook met alle tips in je achterhoofd een beetje heen en weer te schuiven en vooral heel veel te oefenen. Ik ben nog niet heel lang hiermee bezig, maar ben zo’n beetje alles dat ik eet en drink aan het fotograferen puur om gewoon zoveel mogelijk te kunnen oefenen. Ik fotografeer natuurlijk alweer langer en dat helpt, het begrijpen van natuurlijk licht en het zo kunnen nabootsen.
De voordelen van het fotograferen met (flits)licht is:
- geen tijdsdruk meer
- constant resultaat
- totale controle op je lichtkwaliteit
- je foto’s zijn superscherp
- je kunt altijd pourshots etc. doen
Nadelen zijn:
- je moet ermee leren werken, dus veel oefenen en in het begin zijn misschien niet alle foto’s zoals je in je hoofd had.
- je hebt wel weer 2 statieven met lampen/softboxen in huis. Het neemt best wat ruimte in beslag en het is niet super makkelijk op te bergen.
- de prijs
Tip: Ik merk dat het bij mij erg werkt als ik tethered ga fotograferen. Dan zie je de foto direct op je laptop en kan je wat makkelijker inschatten of je foto goed belicht is, of de schaduw niet te hard is en of je tevreden bent met de hele set up.
Mocht je overtuigd zijn maar durf je niet zo goed te beginnen of heb je al lampen en kan je er niet mee om gaan, dan kan je altijd overwegen mijn Foodie Fotografie cursus te doen! Geef dan aan dat je je graag wil focussen op lampen en dan gaan we daarmee aan de slag!