Zeewier is voor velen nog een relatief onbekend ingrediënt, maar het vindt steeds meer zijn weg naar de Hollandse keukens. Met zijn rijke geschiedenis, talloze gezondheidsvoordelen en verrassend veelzijdige smaak, verdient zeewier het om in de schijnwerpers te staan. In deze uitgebreide blogpost duiken we diep in de wereld van zeewier. We gaan in op de oorsprong, leggen uit welke voedingsstoffen dit bijzondere zeegroen bevat, en bieden inspiratie met een specifiek gerecht. Daarnaast bespreken we waarom zeewier zo gezond is, waar je het kunt kopen, welke soorten er allemaal zijn en hoe je ze kunt gebruiken. Bovendien nemen we je mee in de culinaire wereld van zeewier en laten we je proeven van interessante combinaties.

Wat is zeewier?  

Zeewier is een verzamelnaam voor verschillende soorten waterplanten en algen die in zee en soms ook in brak water groeien. Hoewel het plantachtige organismen zijn, zijn ze technisch gezien geen planten maar algen. Ze verschillen van landplanten door hun eenvoudige structuur en het feit dat ze geen wortels, bladeren of bloemen hebben. Deze unieke eigenschappen zorgen ervoor dat zeewier meteen opvalt door zijn specifieke uiterlijk en textuur.

Bovendien groeit zeewier onder allerlei omstandigheden en is het meestal te vinden op rotsachtige kusten, waar het zich vasthecht. De diverse soorten zeewier variëren in kleur van groen tot rood en bruin. Zeewier speelt een cruciale rol in mariene ecosystemen, omdat het bijdraagt aan de zuurstofproductie en dient als voedselbron voor tal van zeedieren.

Hoewel we zeewier vaak associëren met de Japanse keuken, zoals bij sushi, is het gebruik van zeewier in gerechten al veel ouder en breder verspreid. Sterker nog, sommige vormen van zeewier worden al eeuwenlang door kustbewoners en inheemse volkeren genuttigd. De laatste tijd ontdek je steeds vaker spannende toepassingen van zeewier in salades, soepen en zelfs snacks.  

Waar komt zeewier oorspronkelijk vandaan?  

Zeewier komt eigenlijk uit vrijwel alle wereldzeeën, maar de oudste historische bronnen verwijzen naar Azië. In landen als Japan, China en Korea is de consumptie van zeewier al eeuwenlang een vast onderdeel van de keuken. Denk aan populaire gerechten zoals sushi, misosoep en zeewiersalades. Ook in Europa, met name langs de kusten van Frankrijk, Ierland en IJsland, werd en wordt al geruime tijd zeewier geoogst en gegeten.

Dat zeewier in diverse regio’s op de wereld voorkomt, is te danken aan zijn sterke aanpassingsvermogen. In het verleden werd zeewier niet alleen als voedsel gezien, maar ook gebruikt als meststof en bron van jodium en andere mineralen. Vooral in kustgebieden waar akkerbouw minder makkelijk was, maakte men dankbaar gebruik van de voedzame waarde van zeewier.

Tegenwoordig is de commerciële teelt van zeewier in opkomst, zeker in landen die bekendstaan om hun algen- en wierteelt, zoals Japan. Toch zijn er nu ook steeds meer Europese initiatieven die zeewier duurzaam verbouwen of oogsten, omdat de vraag naar deze superfood toeneemt en men zoekt naar nieuwe manieren om de wereldbevolking te voeden.  

Belangrijke voedingsstoffen in zeewier  

Zeewier is rijk aan allerlei nuttige voedingsstoffen. Een van de meest opvallende kenmerken is het hoge gehalte aan mineralen, vooral jodium, ijzer en calcium. Daarnaast bevat het ook magnesium, kalium en fosfor in aanzienlijke hoeveelheden. Juist deze mineralen maken het een uitstekende aanvulling op ons westerse dieet, dat niet altijd alle essentiële voedingsstoffen in voldoende mate bevat.

Wie denkt dat zeewier alleen mineralen bevat, heeft het mis: zeewier zit ook vol vitamines, waaronder vitamine A, C, E en K, en sommige B-vitamines. Deze stoffen helpen je immuunsysteem te versterken en kunnen bijdragen aan een goede gezondheid van huid, haar en nagels. Bovendien speelt vitamine C een rol bij de opname van ijzer, waardoor de hoge ijzerwaarden in zeewier extra goed benut kunnen worden.

Naast mineralen en vitamines is zeewier ook een bron van eiwit en vezels. Dat maakt het niet alleen geschikt voor vegetariërs en veganisten, maar ook voor iedereen die op zoek is naar een voedzaam en laagdrempelig ingrediënt. De vezels in zeewier dragen bij aan een verzadigd gevoel en een gezonde spijsvertering, waardoor het makkelijk in te passen is in een gebalanceerd voedingspatroon.  

Is zeewier gezond?  

Of zeewier gezond is, kun je volmondig met ‘ja’ beantwoorden. Dankzij zijn hoge concentratie aan voedingsstoffen, mineralen en vezels is het een perfecte aanvulling op je dagelijkse voeding. Zeewier kan bijvoorbeeld helpen bij het reguleren van de schildklierfunctie door zijn jodiumgehalte. Jodium is essentieel voor de aanmaak van schildklierhormonen, die op hun beurt weer belangrijk zijn voor de stofwisseling.

Verder bevat zeewier antioxidanten die de cellen in je lichaam kunnen beschermen tegen schadelijke vrije radicalen. Deze antioxidanten zijn gunstig voor het behoud van een gezonde huid en veerkrachtig lichaam. Bovendien kan de aanwezigheid van vezels in zeewier bijdragen aan een stabiele bloedsuikerspiegel, wat weer kan helpen bij het voorkomen van energiepieken en -dalen.

Toch is het raadzaam om niet te overdrijven met de consumptie van zeewier. Te veel jodium kan juist weer schadelijk zijn voor de schildklier. Het is daarom belangrijk om de aanbevolen hoeveelheden niet te overschrijden. Dit geldt overigens voor nagenoeg ieder soort voedsel: variatie en matiging blijven de sleutel tot een gezond dieet.  

Populaire soorten zeewier en hoe je ze gebruikt  

Er zijn verschillende soorten zeewier die allemaal hun eigen smaak, kleur en structuur hebben. Een van de bekendste soorten is nori, de gedroogde algenvellen die je voornamelijk kent van sushi. Deze vellen worden gemaakt van vooral rode algen en zijn knapperig, aromatisch en makkelijk te verwerken in diverse gerechten. Naast sushi kun je nori in stukken scheuren en toevoegen aan soepen, ramen of als krokante topping op salades.

Een andere populaire soort is wakame, een bruinwier dat vaak wordt verwerkt in salades en soepen. Wakame heeft een zachte, lichtzoete smaak en kan een beetje ‘slipperig’ aanvoelen wanneer het in warm water of soep terechtkomt. Het is rijk aan omega-3 vetzuren, calcium en vitamine B2, waardoor het een waardevolle aanvulling vormt op je maaltijden. 

Dan is er nog kombu (ook wel kelp genoemd), een bruinwier dat vaak als basis wordt gebruikt voor dashi, de traditionele Japanse bouillon. Kombu heeft een diepe, hartige smaak en is zeer rijk aan glutaminezuur, wat een natuurlijke umamismaak geeft. Je kunt de kombu na het trekken van de bouillon verwijderen en eventueel in kleine stukjes snijden om bij een gerecht te serveren.  

Waar koop je zeewier?  

Zeewier is steeds beter verkrijgbaar, zelfs in Nederland. Je kunt het vinden in toko’s en speciaalzaken voor Aziatische producten, waar het aanbod meestal begint bij gedroogde nori en wakame. Ook in sommige supermarkten duikt zeewier op, vaak in de vorm van kant-en-klare zeewiersalades of als gedroogde vellen. Online zijn diverse gespecialiseerde webwinkels te vinden die gedroogd, gezouten of vers ingevroren zeewier verkopen.

Als je op zoek bent naar een nóg breder assortiment, kijk dan eens bij biologische supermarkten of reformwinkels. Deze winkels hebben vaak een uitgebreider gamma aan ‘superfoods’, waardoor je er ook verschillende soorten zeewier tegenkomt. Denk daarbij aan kombu, hijiki en arame, die stuk voor stuk hun eigen toepassing in de keuken hebben.

Een andere optie is om je te verdiepen in lokale zeewierboerderijen of -kwekerijen. In Nederland en België zijn er initiatieven om op kleine schaal zeewier te kweken. Dit kan een duurzame manier zijn om je zeewier te verkrijgen, omdat je ondersteuning biedt aan lokale ondernemers en tegelijkertijd zeker weet dat je product op verantwoorde wijze wordt gewonnen.  

Een gerecht met zeewier: misosoep met wakame  

Voor wie zoekt naar een eenvoudige manier om zeewier in het menu te verwerken, is misosoep met wakame een klassiek en toegankelijk gerecht. Het combineert de zachte, ziltige smaak van zeewier met de hartige diepgang van misopasta. Deze soep vind je vaak in Japanse restaurants, maar het is heel eenvoudig om zelf te maken in je eigen keuken.

Eerst breng je water aan de kook en voeg je kombu toe. Laat de kombu een kwartiertje meekoken, maar zorg dat de soep niet te hard borrelt. Vervolgens haal je de kombu eruit en meng je de misopasta door de bouillon. Het is belangrijk om de misopasta niet te laten doorkoken, anders gaan sommige waardevolle voedingsstoffen verloren. Na de misopasta voeg je wat gedroogde wakame toe, dat in enkele minuten zacht wordt. Je kunt ook nog tofu en bosui in plakjes toevoegen voor extra smaak en textuur.

De resulterende misosoep is niet alleen romig en comfortabel van smaak, maar ook heel voedzaam. Dankzij de kombu, misopasta en wakame krijg je een stevige dosis mineralen binnen, waaronder jodium, calcium en ijzer. Daarnaast is deze soep licht verteerbaar en daardoor uitstekende kost als opwarmertje voor een uitgebreid diner of als snelle lunch. 

Duurzaamheid en zeewierteelt  

Bij de toegenomen populariteit van zeewier hoort ook een groeiende aandacht voor duurzaam beheer en teelt. Zeewier groeit in zee, waar weinig tot geen gebruik wordt gemaakt van landbouwgrond of zoet water. Dit maakt het een potentieel belangrijke bron van voedsel in de toekomst, zeker nu de wereldbevolking blijft groeien en de landbouw op het land steeds meer beperkingen ondervindt.

Duurzame zeewierteelt streeft naar het minimaliseren van negatieve invloeden op de omgeving, zoals overbevissing van wilde wieren en vervuiling. In plaats daarvan werkt men aan kleinschalige boerderijen die zeewier op een gecontroleerde en milieuvriendelijke manier kweken. Hierbij wordt ook gelet op biodiversiteit, zodat andere zeedieren en -planten ongestoord kunnen leven.

Bovendien kan zeewier een rol spelen in het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen. Sommige onderzoeken tonen aan dat zeewierkwekerijen CO₂ kunnen opnemen uit de atmosfeer, waardoor ze een positieve invloed hebben op de waterkwaliteit en het klimaat. Hierdoor is het niet alleen een culinaire aanwinst, maar ook een interessante optie op weg naar een duurzamere voedselvoorziening.  

Zeewier in combinatie met vleesgerechten 

Zeewier kan heel goed samengaan met vleesgerechten. Terwijl we in deze blogpost vooral hebben gefocust op zeewier, mag ook Hellofresh inspiratie voor varkenshaas recepten niet ontbreken. Hoewel varkenshaas en zeewier niet direct de meest voor de hand liggende combinatie vormen, kun je met een beetje creativiteit een harmonieus gerecht op tafel zetten. Een subtiele zeewier saus of een garnering van knapperig gefrituurd zeewier kan bijvoorbeeld heel verrassend zijn bij een mooi stuk varkenshaas. 

Als je inspiratie zoekt voor het bereiden van varkenshaas, denk dan aan marinades met sojasaus, gember en een snufje chilipoeder. De combinatie van hartige en pittige smaken vormt een perfecte tegenhanger voor de milde ziltigheid van zeewier. Je kunt de varkenshaas ook vullen met een mengsel van gesnipperde bosuitjes en fijngesneden nori, voor een echte fusion-twist.

*Dit artikel is een samenwerking met HelloFresh